Soczewka proste urządzenie optyczne składające się z jednego lub kilku sklejonych razem bloków przezroczystego materiału (zwykle szkła, ale też różnych tworzyw sztucznych, żeli, minerałów, a nawet parafiny). Soczewka jest ograniczona przez dwie powierzchnie. Przynajmniej jedna z nich jest zakrzywiona, to znaczy, że jest np. wycinkiem sfery, walca lub wycinkiem innej powierzchni powstałej w wyniku obrotu krzywej stożkowej (paraboli, hiperboli lub elipsy). Najczęściej spotykany typ soczewki to soczewka sferyczna, której przynajmniej jedna powierzchnia jest wycinkiem sfery. Każda z powierzchni takiej soczewki może być wypukła, wklęsła lub płaska i stąd mówi się o soczewkach dwuwypukłych, płasko-wklęsłych itd. (patrz rysunek).
